De waarheid is een citroengebakje

‘Ze was dapper en eerlijk en oprecht en als ze lachte, spatte het zonlicht van haar tanden als een diamant die zin had om de wijde wereld in te trekken.’

Hatsikidee! Al meteen wordt de toon gezet in ‘De verschrikkelijke meneer Gom en de peperkoekmiljonair’. Het tweede boek over de aartsluie onaardige meneer Gom en zijn vriend Willem Wilhelmus, de goorste slager van het land. Ook het dappere meisje Polly en haar vriend Vrijdag O’ Mijdag zijn weer van de partij. Net als hond John, die een hoofdrol had in deel één ‘De verschrikkelijke meneer Gom heeft een plan’.

Nieuw is Alex Tolman – een gigantisch rijk peperkoekmannetje dat in zijn gigantische huis een gigantisch feest geeft – wiens fortuin wordt gestolen door meneer Gom en Willem Wilhelmus. Een achtervolging volgt en uiteraard worden de boeven gevangen. Dan begrijpt het peperkoekmannetje dat de wereld niet om geld draait en vriendschap niet gekocht hoeft te worden. Het is een dun plot. Maar eigenlijk is dat niet erg. Het is de taal in dit boek, die de hoofdrol speelt.

‘De waarheid is een citroengebakje. Een met gorgonzola gevulde bokshandschoen. Een hoofd dat tolt als een narcissenbloem. Fameusvlezige – en dit is geen spelfout – lippen.’

Tijdens het uitdelen van de raad ‘minder is meer’ keek de Engelse schrijver Andy Stanton vast net even de andere kant op. Dat zijn literaire voorbeeld Roald Dahl heet, zal niemand verbazen. Meneer Gom is de griezels in het kwadraat.

Het is af en toe wat moeilijk te volgen. Deze woordachtbaan van slapstick en hilariteit. De echt prachtige zinnen gaan soms mee over de kop. En waar de boeken van Roald Dahl een diepere laag hadden, draait het hier vooral om de grappen.

Wat overblijft is een verhaal waar je hardop om zal moeten lachen. Je zult je vader, je moeder, je buurvrouw of zomaar een toevallige voorbijganger stukken willen voorlezen. Gewoon omdat ze te leuk zijn om voor jezelf te houden. Dit is zeker een verdienste van Edward van de Vendel, die dit boek op een bijzonder grappige en originele manier in het Nederlands heeft vertaald. De lol spat van de pagina’s.

De illustraties van Mattias De Leeuw passen goed bij het verhaal. Puntig, een beetje viezig en met veel vaart zet hij de personages neer. Zijn werk heeft absoluut overeenkomsten met Quintin Blake, die andere grootheid uit de Britse jeugdliteratuur..

Een mix van Roald Dahl en ‘De waanzinnige boomhut’, luidt de quote op de kaft. Dat is nergens gelogen.

Yvonne de V.

Als je houdt van boeken met op elke pagina een grap, lees dan de boeken over ‘De waanzinnige boomhut’ of pak het eerste deel van meneer Gom er nog eens bij: ‘De verschrikkelijke meneer Gom heeft een idee’.    

Kraanvogelsbroers blijven samen, voor altijd

‘Alles is altijd mijn schuld, he? Jadrans’ arm trilde.
Mijn vingers kraakten. ‘Niet alles Reus.’
Hoeveel dan? 
‘Hooguit de helft.’

Jadran en Josh zijn broers. Jadran is sterk als een reus, maar ook traag, impulsief en koppig. De elfjarige Josh is gewend om de verstandigste te zijn. ‘Als je broer het moeilijk heeft, moet jij op hem letten,’ heeft zijn moeder hem al jong geleerd. ‘Jij bent zijn beschermengel.’

Het verhaal begint tijdens een wandeling in de herfstvakantie. Jadran en Josh vinden een jonge gewonde kraanvogel. Jadran wil het dier mee naar huis nemen. Moeder vindt het eigenlijk geen goed idee, maar geeft al snel toe. Op een scène van Jadran zit niemand te wachten.

In de kleine flat waar ze ‘als musjes bij elkaar’ wonen met moeders vriend Murad en zijn dochter Yasmin, krijgt kraanvogel Spriet een plekje op het balkon. Jadran en Josh voeren de vogel pissebedden en regenwormen. Ze verzorgen zijn wond, die al snel geneest.

‘Hij moet leren vliegen. Zijn familie achterna,’ besluit Jadran dan. De broers smokkelen Spriet mee naar buiten. Tijdens deze eerste vliegles gaat het meteen gruwelijk mis. In een vlaag van impulsiviteit duwt Jadran Josh van een hoog platform. Niet expres, maar ook niet helemaal per ongeluk.

Niemand kan er meer omheen. Het wordt te gevaarlijk om de grote sterke Jadran thuis te houden. Op aandringen van Mika, een begeleider van zorginstelling de Ruimte, wordt besloten hem uit huis te plaatsen.

Maar als Jadran dit hoort, blijkt hij zo traag nog niet. Met een tractor haalt hij Josh en Spriet thuis op. Naar het Zuiden gaan ze. Om Spriet naar zijn familie terug te brengen. En om bij elkaar te blijven. Want broers haal je niet uit elkaar.

Het werk van de Vlaamse Jef Aerts wordt geprezen om zijn krachtige stijl en verfijnde emotie. Een zin als: ‘Het gras stak als spijkers door mijn schoenen.’  trekt je meteen de sfeer van het verhaal in. Net als de blauwgrijze illustraties van illustrator Marijn van der Linden. Ze passen uitstekend bij deze prachtige roman over de hechte band tussen broers. Over blauwe vleugels en afscheid nemen. Maar bovenal over schuld en falen.
Faalt de hulpverlening, die adviseert Jadran uit huis te plaatsten?
Geeft mama te veel verantwoordelijkheid aan Josh?
Is het Josh’ schuld, wanneer hij Jadran niet kan stoppen als deze te ruw of impulsief is?

‘Als er al iets is verknald, dan hebben we dat met zijn allen gedaan,’ zegt Mika op een bepaald moment. En daar schuilt de boodschap, ‘want of we nu willen of niet. We zijn elkaars beschermengelen.

Yvonne.

Houd je van boeken over de onafscheidelijke band tussen broers?
Lees dan ook eens de klassieker ‘De gebroeders Leeuwenhart’ van Astrid Lindgren.